Modül 5 – İşletmenizi finanse etmek & kendinizi finanse etmek
5. Ne kadar ve ne zaman yükseltmeniz gerekir
Bu sorunun direkt bir yanıtı yoktur ve söz konusu işletmeye ve işletmenin farklı aşamalarına bağlı olarak büyük değişiklikler gösterir. Birkaç işletmenin yatırım yolculuğunu göstermenin faydalı olacağını düşündük
İşletme 1: Çekirge ile atıştırmalık üreten marka
- Kişisel fonlar: Üç kurucu ortak, evde üretilen atıştırmalık prototipinden ve freelance tasarımcılarla ilk marka oluşturma fikirlerini içeren basit bir konsepti gerçekleştirmek için kendi birikimlerinden kişi başı 5000€ yatırımda bulunur. Bu MUÜ ve ilk marka sıradaki finansman bulma aşaması için kullanılır.
- Hibe finansman: 3 ay sonra işletme bir yerel sosyal girişim geliştiricisinden hibe elde eder ve 10.000€ alır. Bu ürünü ve marka geliştirmeyi finanse etmek için kullanılır.
- Kitle fonlaması kampanyası: İlk kişisel yatırımdan 6 ay sonra kurucular, bir topluluk inşa etmeye başlamak için ödül temelli bir kitle fonlaması yoluyla yeni bir toplu sermaye bulmaya karar verir. Kendi hisselerini ön satışla sunarak 25.000€ toplarlar. Bu parayı, ambalajlama ortağı ile ilk kendilerine ait üretimi gerçekleştirmek için kullanırlar. Bu aşamada üretilen atıştırmalıkları ilk müşterilerini kazanmak ve bir sonraki finansman bulma çabaları için kullanırlar.
- Melek yatırımcı tur 1: Bir yıl sonra, ilk müşterilerini kazandıktan ve küçük ölçekli satışlarını garantiledikten sonra, kurucular işletmeyi bir sonraki aşamaya çıkarmak için melek yatırımcıyla ilk turu gerçekleştirmeye karar verir. 160.000€ ve ekiplerini büyütmek ve markanın tanınırlığını artırmak için gereken pazarlama masraflarını elde ederler.
- Melek yatırımcı tur 2: 1. turdan 19 ay sonra, iki büyük yatırımcı ile deneyim kazanıp gelir ve satış öngörülerini önemli ölçüde büyüttükten sonra, kurucular ikinci melek yatırımcı turunu gerçekleştirmeye karar verir (kısmen var olan yatırımcılarla, kısmen de yeni yatırımcılarla). 400.000€ elde eder ve parayı yeni ürün geliştirmek, ekibi büyütmek ve marka oluşturma ve pazarlamalarını geliştirmek için harcarlar. Bu işletmelerinin binlerce satış yerine ve başabaş noktasına (toplam gelirin toplam masraflara eş olduğu nokta) ulaşmasına yardımcı olur.
İşletme 2: Geleneksel çiftliklerde pestisit ve su kullanımını minimuma düşüren çözümler yaratan gıda teknolojisi firması
- Kişisel fonlar: İki kurucu ortak kendilerini finanse etmek için kişisel fonlarını kullanırken bir işletme planı ve yatırımcı sunumu geliştirir. Ardından ilk finansman turlarını sağlarlar.
- Melek yatırımcı tur 1: Başlangıç fikrinden 8 ay sonra şirket ürün geliştirme, uygulanabilirlik incelemeleri ve teknolojilerini iki ayrı çiftlikte denemek için 250.000€ toplarlar. Karşılığında şirketin %20’sini vererek işletmelerini yatırım sonrası 1.250,000€ değerlendirirler (bu konuda daha fazla bilgi için finans jargonu sözlüğüne bakın).
- Hisseli kitle fonlaması: 8 ay sonra, gösterdikleri ilerlemenin verdiği güvenle ve kitle fonlamasının muhtemel yararıyla, kurucular bir hisseli kitle fonlaması kampanyası gerçekleştirerek şirketin %30’u karşılığında ilave 600.000€ elde ederler. Bu hem kurucuların hem de melek yatırımcıların etkisini azaltır. Finansman teknolojiyi daha fazla geliştirmek ve çözümü bir dizi çiftliği içeren pazar ulaştırmak için kullanılır. Kampanya sırasında inşa edilen bağlantılar yoluyla ayrıca dünyanın en büyük tarım teknolojisi işletmelerinden biriyle de tanışırlar.
- Borç: Bir yıl sonra kurucular, girişim sermayesi fonlarıyla görüşürken sıradaki büyük finansman bulma kampanyasından önce biraz daha nakde ihtiyaçları olduğunu fark eder, bu yüzden köprü kredisi işlevi görmesi için mevcut yatırımcılara bir dönüştürülebilir tahvil sunar. Bu para iki finansman turu arasında “köprü” görevi görür. Para ödünç veren yatırımcılar, sıradaki finansman turu tamamlandığı zaman öz sermayeye dönüştüğünde indirim alacaktır.
- Risk sermayesi: 17 ay sonra, ölçek büyütmeye hazır olan şirket, sektörde uzman bir stratejik r,sk sermayesi ortağından 1,5 milyon € elde eder. İşletmenin %25’ini vererek tüm mevcut hissedarları etkisizleştirirler. Bu risk sermayesi bir yönetim kurulu üyesini göreve atar ve işletmenin kaynaklarını doğru bir şekilde büyütmesini sağlar.
Ne kadar para toplayacağınıza karar verirken kendinize birkaç soru sormanız faydalıdır:
- Bu parayı tam olarak ne için kullanacağız?
- Tekrar para toplamadan önce ne elde etmiş olmak istiyoruz?
- Tekrar para toplamadan önce neyi kanıtlamış olmak istiyoruz?
- Bu fon toplama kampanyası işletmemize ne kadar değer katacak?
- Sıradaki fon toplama kampanyamızdan önce işler planlandığı gibi gitmezse B planımız ne?
Yatırım elde etme konusunda girişimci tavsiyesi:
“İlk günlerde işletmenizi nasıl inşa ettiğiniz konusunda çok titiz olun. Fedakârlık yapın. Maaş almamaya, mücadeleye hazır olun ve bir çıkış yolu bulun. Bunu yaparak çok şey öğreneceksiniz. Para topladığınız anda beklentiler başlar. Para toplayana kadar oyun size aittir. Konu nasıl mümkün olduğu kadar ilerleyebilirim değildir… Yeterince para toplayın, böylece bir sürü kilometre taşına erişebilmek için yeterli hava alanınız olacak. Aynı doğrultuda olduğunuz yatırımcıları bulun.”
– Marc Zornes, Winnow Solutions Kurucu Ortağı
“Finansman bulmak çok karmaşık bir iş olabilir. Çok fazla hisse vermek istemezsiniz, ama işletmenizi inşa edebilmek istersiniz. Borçla inşa etmek istersiniz, ama bu borcu satışlarla ödeyebilmeniz gerekir. Her şey ürün ve hizmetinize bağlıdır… Biz sermaye giderleri çok yüksek bir işletmeyiz, bir ürüne sahip olmadan önce milyonlar harcamamız gerekti, bu da finansman stratejinizi/modelinizi etkiler. Gelir elde etmeye başladığınızda ve hesapları yönetip müşteri ve gelir sahibi olduğunuzda, artık yatırımcılara hayaller ve gökkuşakları satamazsınız. Gerçekleri temel almak zorundasınız. Gelir elde etmediğinizde hayal satarsınız – çok daha kolaydır. Bu finansman stratejinizi etkiler. Mümkünse, doğru ilkeye sahip doğru yatırım stiliyle doğru yatırımcıdan mümkün olduğu kadar çok para toplayın, ama o yolculuğa sizinle birlikte çıktıklarından emin olun.”
– Steven Dring, Growing Underground Kurucu Ortağı
“Teslim edebilmek için ihtiyacınız olan her şeyi alın – üründen-pazara hızı kritik önemdedir, bu yüzden dış sermaye mevcutsa, işletmenin başarısı için temel önem kazanır.”
– Arturo Elizondo,
Clara Foods Kurucu Ortağı
“İlk başta hisse vermeden sermaye toplama, hibe vs. kaynaklarını araştırmanızı öneririm, ama spesifik olun, işletmenize uygun olan fonları hedef alın ve startup yarışmalarına dikkatli yaklaşın; harika bir reklam, finansman ve bir miktar dopamin kaynağı olabilirler, ama başvurulara, sunumlara vs. harcanan zaman konusunda dikkatli olmak gerekir. Risk sermayesi finansmanı konusunda da, hedef aldığınız yatırımcılar konusunda spesifik olmanız faydalıdır, gıda ve tarım bir niş sektördür, ama gittikçe büyüyor, bu alanlardaki teknolojilere özel ayrılan bir dizi fon mevcuttur. Sıcak bir giriş soğuk bir e-postadan yüzlerce kez daha iyidir (…). Finansman bulmak çok yorucu bir iştir ve yapıldığı sırada tamamen o işe odaklanılması tavsiye edilir. Ben ilk aşamadaki bir şirketin CEO’su olarak bunu hep çok zor bulmuşumdur ama örneğin bir ayda 50 toplantı hedefi belirleyin ve yoğun bir dönemde birkaç gün programlamaya çalışın.”
– Abi Ramanan, Impact Vision CEO ve Kurucu Ortağı